Johann Samuel König #verlichting #enlightenment

Johann Samuel König (Büdingen, 31 juli 1712 – Huis Zuylenstein, Leersum, 21 augustus 1757) was een Duits/Zwitserse wiskundige. König is voornamelijk bekend door zijn stelling over de kinetische energie van een vrij bewegend voorwerp en over het impulsmoment van een vrij bewegend voorwerp.

1744 wurde er für zehn Jahre aus Bern verbannt, da er eine liberale politische Petition unterzeichnet hatte. Einen Ruf nach Russland schlug er 1745 aus und wurde stattdessen Professor für Philosophie und ab 1747 für Mathematik an der Universität Frjentsjer (Franeker). Außerdem wurde er 1748 Rat und Bibliothekar des Erbstatthalters der Niederlande Wilhelm von Oranien und 1749 Professor an der Kriegsakademie in Den Haag. 1749 wurde er auf Vermittlung von Maupertuis in die Berliner Akademie aufgenommen. Er starb an Herzversagen („Wassersucht“).

Friedrich Wilhelm Stosch #Verlichting, #Enlightenment, #Aufklärung

grab of F.W.Stosch

Friedrich Wilhelm Stosch (* 25. Dezember 1648 in Kleve; † 20. August 1704 in Berlin, Epitaph in der Parochialkirche (Berlin))

Jetzt konnte er sich eigenen Studien widmen, dem Studium der Wahrheit und der Tugend, wie er sich ausdrückte. Als Folge seiner Studien veröffentlichte er anonym im Jahre 1692 das Buch Concordia Rationis et Fidei (Die Übereinstimmung der Vernunft und des Glaubens).

Dieses Buch erregte in den Kreisen der evangelischen Geistlichkeit ein großes Aufsehen. Stosch hatte in diesem Buch sich auf den Substanzbegriff von Spinoza bezogen, die Herkunft der Seele auf eine materialistische Erklärung zurückgeführt und die Willensfreiheit mit dem Determinismus identifiziert. Die christliche Religion galt für ihn als eine Erscheinung der Naturgesetze, womit er zur deutschen Frühaufklärung gerechnet werden kann. Das Buch wurde noch im Jahre 1693 auf den Verbotsindex gestellt.

 

He could devote himself to his own studies, the study of truth and virtue, as he put it. As a result of his studies, he published anonymously in 1692 the book Concordia Rationis et Fidei (The Consistency of Reason and Faith).

This book caused a great sensation in the circles of the Protestant clergy. In this book, Stosch had referred to Spinoza’s concept of substance, reduced the origin of the soul to a materialistic explanation, and identified free-will with determinism. The Christian religion was for him as a phenomenon of the laws of nature, with which he can be counted to the German early Enlightenment.

The book was put on the prohibition index in 1693

Na zijn ontslag kon hij zich wijden aan zijn eigen studies, de studie van waarheid en deugd, zoals hij het uitdrukte. Naar aanleiding van zijn studies publiceerde hij anoniem in 1692 het boek Concordia Rationis et Fidei (De consistentie van rede en geloof).Dit boek veroorzaakte grote ophef in kringen van de protestantse geestelijkheid. In dit boek had Stosch verwezen naar Spinoza’s concept van substantie, de oorsprong van de ziel gereduceerd met een materialistische verklaring en de vrije wil met determinisme geïdentificeerd. De christelijke religie was voor hem een beschrijving van natuurwetten, waarmee hij tot de Duitse vroege Aufklärung kan worden gerekend.Het boek werd in 1693 op de Index gezet

 

Immage File source: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Parochial_kirche_berlin.jpg

(de) Grabmal des Friedrich Wilhelm von Stosch (+1704) – https://www.europeana.eu/portal/record/2064137/Museu_ProvidedCHO_Bildarchiv_Foto_Marburg_obj20497671.html. Bildarchiv Foto Marburg – http://www.bildindex.de/dokumente/html/obj20497671. In Copyright – http://rightsstatements.org/vocab/InC/1.0/

Dorothea Schlözer #Verlichting #Enlightenment #Aufklaerung

Dorothea Schlözer, Freifrau Dorothea von Rodde-Schlözer (* 18. August 1770 in Göttingen; † 12. Juli 1825 in Avignon, Frankreich) war eine deutsche Philosophin und Salonnière. Sie zählt zu der als „Universitätsmamsellen“ bekannten Gruppe Göttinger Gelehrtentöchter des 18. Jahrhunderts.

Dorothea von Rodde-Schlözer (née Schlözer; 18 August 1770 – 12 July 1825) was a German scholar and the first woman to receive a doctor of philosophy degree in Germany. She was one of the so-called Universitätsmamsellen, a group of five academically active women during the 18th and 19th centuries, daughters of academics at Göttingen University, alongside Meta Forkel-Liebeskind, Therese Huber, Philippine Engelhard, and Caroline Schelling.

Petrus de Wacker van Zon

voorplaat van het tijdschrift Janus

Petrus de Wacker van Zon (Amsterdam, 9 augustus 1758 – Den Haag, 8 december 1818) was jurist en secretaris van de Hoge Raad van Adel. #verlichting .

Hij is waarschijnlijk de auteur van stukken in het geruchtmakende politiek-literair tijdschrift Janus.
https://www.dbnl.org/tekst/wiss007heet01_01/wiss007heet01_01_0001.php

Janus week volgens zijn biograaf Pieter van Wissing van andere periodieken af omdat het niet voor één partij koos, maar zowel Oranjegezinden als patriotten op de korrel nam. Of hun middelen zo goed gekozen zijn is de vraag. De auteurs vonden het prachtig om zo verhuld en cryptisch mogelijk te schrijven dat het zelfs voor een tijdgenoot moeilijk te volgen was. Wie werd bijvoorbeeld bedoeld met Anatomicus',Jan Eerlijk’ of Ruige Keet'? En wat hadden de journalisten op het oog metKalvenstein’ of met `de Groene Mieren’? Van Wissing heeft veel van die versluierde namen kunnen thuisbrengen.
https://www.nrc.nl/nieuws/2004/02/27/alle-patriotten-het-land-uit-7675726-a64436

Hieronymus van Alphen

Hieronymus van Alphen (Gouda, 8 augustus 1746 — Den Haag, 2 april 1803) is bekend als dichter, en dan vooral door zijn gedichten voor kinderen.

Hieronymus van Alphen (8 August 1746 in Gouda – 2 April 1803 in The Hague), a jurist in Utrecht, Leiden and The Hague, is especially remembered as a poet, particularly for his poems for children under the title Kleine gedigten voor kinderen (Utrecht 1778-1782).[1]

Het vrolijke leeren

Mijn speelen is leeren, mijn leeren is speelen,
En waarom zou mij den het leren vervelen?
Het lezen en schrijven verschaft mij vermaak.
Mijn hoepel, mijn priktol verruil ik voor boeken;
Ik wil in mijn prenten mijn tijdverdrijf zoeken;
‘t Is wijsheid, ‘t zijn deugden, naar welken ik haak.

Uit Proeve van kleine gedigten voor kinderen.

Van Alphen’s children’s poems express a modern vision of children for his time.
Uit de gedichten van Van Alphen spreekt een voor die tijd moderne visie op het kind (naar ideeën van de #Verlichting). Hij beschouwde het kind als een onbeschreven blad, dat deugden als gehoorzaamheid, eerbied voor de ouders en voor God en bescheidenheid aangeleerd kon worden.

In memorian Denis #Diderot 31 juli 1784

31 juli 1784 sterfdag van Denis Diderot, Diderot was een belangrijk filosoof uit de radicale verlichting. Hij schreef een groot deel van de Encyclopedie.
QUOTE ” Aucun homme n’a reçu de la nature le droit de commander aux autres. La liberté est un présent du ciel. ”

Prominent philosophe, hoofdauteur van de Encyclopedie, (samen met d’Alembert) Een van de voorsnaamste ‘radicale verlichters’.

Maar het was Diderot die de intellectuele agenda voor de Encyclopedie vaststelde.

De encyclopedie was een filosofische oorlogsmachine niet slechts gericht tegen het Christendom, maar ook tegen de goddelijke voorzienigheid van het Deisme en het creationisme van Voltaire, Turgot, Reaumur, en anderen, tegen de fysio-theologie van Newton en de Lockiaanse versie van het empirisme. Dat blijkt vooral in de behandeling van onderwerpen zoals de schepping van heelal en van soorten planten en dieren en zoals het vraagstuk van ze ziel.

Jonathan I. Israel Democratic Enlightenment 2011 Oxford. p. 69

https://www.hofhaan.nl/tag/diderot/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Denis_Diderot

Allard Hulshoff #verlichting #Enlightenment

Vandaag is het de sterfdag van Allard Hulshoff (Groningen, 20 februari 1734 – Amsterdam, 30 juli 1795) Allard Hulshoff hing democratische, patriottische en anti-orangistische standpunten aan. Uit zijn huwelijk met Anna Debora van Oosterwijk (1745-1812) werd de politiek activiste Mietje Hulshoff geboren. #verlichting

Enlightenment is … best characterized as the quest for human amelioration occurring between 1680 and 1800, driven principally by ‘philosophy’, that is, what we would term philosophy, science and political and social science including the new science of economics lumped together, leading to revolutions in ideas and attitudes first and actual practical revolutions second, or else the other way around, both sets of revolution seeking universal recipes for all mankind and, ultimately, in its radical manifestation, laying the foundations for modern basic human rights and freedoms and representative democracy.

Jonathan I. Israel Democratic Enlightenment 2011 Oxford.

#verlichting kunnen we het best karakteriseren als zoektocht naar de verbetering van de menselijke situatie tussen 1680 en 1800. Een speurtocht die vooral voortkwam vanuit de ‘philosophy, vanuit wat we nu zouden noemen een bundeling van filosofie, natuurwetenschappen en sociale en politieke wetenschappen met daarbij de economische wetenschap.. Dat alles leidt eerst tot grote veranderingen in ideeën en houding en vervolgens tot revoluties, of anders in de omgekeerde volgorde. In die in beide gevallen zoekend naar universele oplossingen voor de hele mensheid. En door de radicale verlichting wordt het fundament gelegd van de de moderne mensenrechten en vrijheden en de representatieve democratie.

podcasts waarom ik ze vrijwel nooit beluister; Why I do not listen podcasts

Podcasts zijn in de mode. Maar ik luister er nier naar, ik lees liever.

1. Je kunt niet snel luisteren, maar wel snel lezen.

2. Ik wil stukken kunnen overslaan, zoals reclame, overbodige of niet interessante gedeelten. Al lezend gaat dat vanzelf, bij podcast kost dat heel veel moeite.

3. Ik wil stukken tekst kopieren, bij een podcast kan dat wellicht technisch, maar ook dat kost erg veel moeite. Omzetten gesproken woord naar tekst, corrigeren en dan de te kopieren tekst zoeken.

4. Sleutelwoorden zoeken in eenvoudig in een lange tekst is eenvoudig, in een podcast lukt me dat niet.

1. Fast listening is impossible fast reading is easy.

2. skipping parts in text is easy, in podcast not easy to impossible.

3. copy parts of text is easy,  in podcast almost impossible.

4. search and find in text is easy, in podcast impossible.